เรื่อง : อุเทน ภุมรินทร์ ภาพ : กุลพัฒน์ ศรลัมภ์ และ Owl Brand Discovery Kits
รู้จัก “นกเค้า” กันไหมเอ่ย? แก๊งนกฮูก นกแสกตาโต หน้าบานๆ เหมือนจาน True TV นั่นล่ะ มาทำความรู้จักนกกลุ่มนี้ให้มากขึ้น พร้อมกับเค้าได้เลยนะ ตัวเอง
1. ไม่ได้หากินตอนกลางคืนทุกชนิด (Not all owl species are nocturnal) นกเค้าเกือบทุกชนิดที่พบในประเทศไทยหากินตอนกลางคืน มีเพียงบางชนิดที่มักหากินในช่วงกลางวัน หรือช่วงพลบค่ำและรุ่งสางด้วย เช่น นกเค้าจุด (Spotted Owlet) นกเค้าโมงหรือนกเค้าแมว (Asian Barred Owlet) และนกเค้าแคระ (Collared Owlet)
2. นกเค้าเป็นนกนักล่า (Owls are carnivorous) มันจับสัตว์อื่นกินเป็นอาหาร มันกินสัตว์แทบทุกกลุ่มที่จับได้ นอกจากหนูตามบ้านและท้องนาแล้ว นก กบ เขียด หรือสัตว์มีพิษอย่างงูก็ถูกมันจับกิน รวมไปถึงแมลงชนิดต่างๆ ด้วย นกเค้าบางกลุ่มล่าปลากินเป็นอาหารหลักคือ นกทึดทือ (Fish Owl)
3. บินได้สุดเงียบ (They’re Silent Killers) นกเค้าหลายชนิดมีขนปกคลุมตัวที่อ่อนนุ่มและขอบขนปีกเป็นซี่หวี ทำให้บินได้เงียบ กว่าเหยื่อจะรู้ตัวก็ตกอยู่ในกรงเล็บของมันเสียแล้ว
4. หมุนคอได้ถึง 270 องศา (Owls turn their heads up to 270 degrees) เราจึงเห็นนกเค้าหันหน้ามามองด้านหลังได้อย่างง่ายดาย โดยไม่ต้องขยับตัว (ไม่ใช่ “นกผี” แน่นอนจ้ะ)
5. ฮ. นกฮูกจึงตาโต (Eye balls) ลูกตาของนกเค้ายึดติดกับกระดูกเบ้าตา ทำให้นกกลุ่มนี้กลอกตาไป-มาไม่ได้ ถ้าต้องการเปลี่ยนทิศทางการมองเห็น นกต้องเอียงคอหรือหมุนใบหน้าเป็นวงกลมแทน ดวงตากลมโตมีเซลล์ rod ที่ไวต่อการมองเห็นในสภาพแสงน้อยหรือตอนกลางคืน ดวงตาขนาดใหญ่มีผลให้รูรับแสงมีขนาดใหญ่ไปด้วย ทำให้มันสามารถมองเห็นเหยื่อได้เป็นอย่างดี และตำแหน่งดวงตาที่อยู่ด้านหน้าเหมือนกับคนเรา ทำให้นกกลุ่มนี้ประเมินระยะทางของเหยื่อได้
6. หูทั้งสองข้างไม่เท่ากัน (Several owl genera have asymmetrical ears) นกเค้าหลายชนิดมีช่องเปิดหูอยู่ในตำแหน่งที่ไม่ตรงกัน เช่น นกแสกที่ช่องเปิดหูทางด้านขวาจะอยู่สูงกว่าทางด้านซ้าย และเยื้องไปด้านหลังมากกว่า ทำให้การรับฟังเสียงของหูทั้งสองข้างเกิดขึ้นไม่พร้อมกัน มันจึงแยกแยะตำแหน่งและที่มาของเสียงได้แม่นยำ
7. นกเค้าแมวมีหูเหมือนแมว จริงหรือ? (Several owls species have “ear” tufts) ที่เราเห็นนกเค้าบางชนิดมีขนยื่นยาวบนหัว มองดูคล้ายใบหูนั้น แท้จริงแล้วนกไม่มีใบหู มีเพียงช่องเปิดหูเท่านั้น ขนคล้ายหูของนกเค้าใช้แสดงอารมณ์ได้ เช่น แสดงพฤติกรรมข่มขวัญคู่แข่งที่มาบุกรุกอาณาเขต และช่วยพรางตัวโดยยืดตรงเนียนไปกับเปลือกไม้ได้ด้วย
8. มีกรงเล็บเป็นอาวุธ (Powerful talons) กรงเล็บของนกเค้าคมมาก มีสี่นิ้ว ในนกแสกด้านข้างของเล็บที่สามจะมีสันคมเหมือนสันมีด เหยื่อจึงตายคาอุ้งเล็บของนกเค้าเลยทีเดียว
9. นกเค้ากับความเชื่อเป็นของคู่กัน (Owls have long been a part of human folklore and legend) ความเชื่อของคนผูกพันกับนกเค้ามายาวนาน เช่น ในไทยเชื่อว่า บรรดานกเค้า เป็น “นกผี” เจอแล้วจะโชคร้าย หรือมีคนตาย ในขณะที่คนอินเดียขนานนามว่า นกเค้าเป็น “เทพแห่งความอุดมสมบูรณ์” เช่นเดียวกับที่ฮอกไกโด ประเทศญี่ปุ่น คนที่นั่นถือว่า นกเค้า Blakiston’s Fish Owl เป็นเทพเจ้าแห่งหมู่บ้าน
10. เป็นนกเค้า อยู่ยากบอกเลย! (Threats to owls are habitat loss, pesticides, human persecution because of negative superstitions and vehicle collisions) มีหลายภัยคุกคามที่ทำให้นกเค้าลดจำนวนไปอย่างรวดเร็ว ทั้งพื้นที่อาศัยลดลง การใช้สารกำจัดศัตรูพืชในการเกษตรส่งผลกระทบโดยตรงต่อพวกมัน เพราะนกเค้าเป็นนกนักล่าในอันดับสูงสุดของห่วงโซ่อาหาร ไฟฟ้าช็อตจากการเกาะกับสายไฟ ถูกรถยนต์ชนบนถนนบ้าง การจับลูกนกหรือนกตัวเต็มวัยมาขายเป็นสัตว์เลี้ยง และความเชื่อในด้านลบว่า นกเค้าเป็นสัญลักษณ์ของวิญญาณผู้วายชนม์ นำความตายมาสู่ผู้พบเห็น นกเค้าของเราเลยอยู่ยาก โดนทั้งยิงด้วยปืน ทำลายรัง ทำลายถิ่นอาศัย ฯลฯ
#นกเค้าทุกชนิดเป็นสัตว์ป่าคุ้มครอง การลักลอบเลี้ยงหรือมีไว้ในครอบครองมีความผิดตามกฎหมาย
เอกสารอ้างอิง
Ron Harlan. 2013. 10 Awesome Facts About Owls. Downloaded from http://listverse.com/2013/09/15/10-awesome-facts-about-owls/ on 01/11/2015.
Melissa Mayntz. 2015. 20 Fun Facts About Owls.Downloaded from http://birding.about.com/od/birdprofiles/a/20-Fun-Facts-About-Owls.htm on 01/11/2015.